30 listopada 2022 roku w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie odbyła się konferencja naukowa pt. „Stulecie powstania Policji Województwa Śląskiego”. Patronat honorowy nad konferencją objął Komendant Główny Policji gen. insp. dr Jarosław Szymczyk. Konferencję zorganizował Instytut Nauk Społecznych Wydziału Bezpieczeństwa i Nauk Prawnych Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie, a współorganizatorami przedsięwzięcia było Biuro Edukacji Historycznej – Muzeum Policji Komendy Głównej Policji oraz Katedra Bezpieczeństwa Wewnętrznego Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Konferencja poświęcona była działalności funkcjonującej w latach 1922-1939 Policji Województwa Śląskiego, drugiej obok Policji Państwowej – nowoczesnej i wyspecjalizowanej formacji, do której nawiązuje współczesna Policja.

Uczestników konferencji przywitał Dyrektor odpowiedzialnego za organizację przedsięwzięcia Instytutu Nauk Społecznych Wydziału Bezpieczeństwa i Nauk Prawnych Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie podinsp. dr Piotr Gawroński, który przekazał głos gospodarzowi nadinsp. dr. hab. Iwonie Klonowskiej – Komendantowi-Rektorowi Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie. – Szanowni Państwo, serdecznie witam wszystkich Państwa obecnych na sali i łączących się z nami on-line na konferencji naukowej zatytułowanej „Stulecie powstania Policji Województwa Śląskiego”. Nasze dzisiejsze spotkanie honorowym patronatem objął Pan Komendant Główny Policji, gen. insp. dr Jarosław Szymczyk, za co serdecznie dziękujemy Panu Generałowi. Dzieląc się radością i sukcesem rozpoczynania konferencji, nie można nie wspomnieć również, że współorganizowały ją z Wyższą Szkołą Policji w Szczytnie dwa podmioty Biuro Edukacji Historycznej – Muzeum Policji Komendy Głównej Policji i Katedra Bezpieczeństwa Wewnętrznego Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach. Za wspólną pracę organizacyjną serdecznie dziękujemy – rozpoczęła nadinsp. dr hab. Iwona Klonowska. Pani Komendant-Rektor w dalszej części powitała szanownych gości, w tym członków komitetu naukowego i organizacyjnego konferencji, prelegentów, a także wszystkich uczestników wydarzenia z obecną na sali kadrą, studentami i słuchaczami naszej Uczelni.

Następnie głos zabrali kolejno: nadinsp. Roman Rabsztyn – Komendant Wojewódzki Policji w Katowicach, dr Andrzej Sznajder – Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, prof. dr hab. Jadwiga Stawnicka – Kierownik Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego Wydziału Zarządzania Sportem i Turystyką Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach poprzez połączenie on-line oraz obecny w auli mł. insp. Robert Horosz – p.o. Dyrektora Biura Edukacji Historycznej - Muzeum Policji Komendy Głównej Policji.

Komendant Wojewódzki Policji w Katowicach podziękował za zaproszenie do udziału w konferencji. – To wielki zaszczyt uczestniczyć w tak pięknym przedsięwzięciu. Rok 1922 to był szczególny rok dla śląskiego garnizonu policji. 17 czerwca 1922 roku zaczęła się historia Policji na Śląsku, natomiast 22 czerwca w centrum Katowic odbyła się olbrzymia defilada, w której uczestniczył Komendant Główny Policji i płk. Stanisław Młodnicki pierwszy komendant policji śląskiej, a ja mam ogromny zaszczyt i honor w 100-lecie powstania Policji Śląskiej zamknąć to klamrą czasową i otworzyć drugie 100-lecie funkcjonowania Policji na Śląsku. W tym roku takim kulminacyjnym momentem dla naszego garnizonu były Centralne Obchody Święta Policji zorganizowane tu na Śląsku – powiedział nadinsp. Roman Rabsztyn.

Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach podziękował organizatorom za inicjatywę zorganizowania tej konferencji. – Spełnia się nasze marzenie, nasze tzn. Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, by tą niezwykłą historię Policji Województwa Śląskiego opowiedzieć nie tylko na Śląsku, ale także poza Śląskiem – powiedział dr Andrzej Sznajder. Policja Województwa Śląskiego była jednym z ważniejszych elementów tworzenia się państwa polskiego. Naczelnym obowiązkiem tej Policji był interes państwa polskiego, narodu polskiego. Dowodzi tego los tej formacji, ta formacja uległa zagładzie. Korpus Policji Województwa Śląskiego liczył przed wybuchem II wojny światowej 3,5 tysiąca funkcjonariuszy, w 1939 roku został zgładzony w ok. 70-80 %. To dowodzi, że policjanci garnizonu śląskiego oddali życie za państwo polskie już w pierwszych dniach trwania wojny. Mało się o tym mówi, mało pamięta, ale z tej grupy 3,5 tysiąca funkcjonariuszy 1231 wiemy, że jest pochowanych na polskim cmentarzu w Miednoje, kolejnych ok. 200 na polskim cmentarzu wojennym w Bykowni. To dowodzi jak bliskie były związki Policji Śląskiej z historią Polski. Warto tez pamiętać, że większość tych policjantów wywodzi się z Powstańców Śląskich. Ufam, że ta historia, za sprawą tej konferencji, stanie się pewnego rodzaju natchnieniem zwłaszcza tych funkcjonariuszy przygotowujących się do służby w Policji – dodał Pan Dyrektor.

Dalej głos zabrali współorganizatorzy konferencji. Rozpoczęła prof. dr hab. Jadwiga Stawnicka. – Jest to wielki zaszczyt dla mnie, że Katedra Bezpieczeństwa Wewnętrznego Wydziału Zarządzania Sportem i Turystyką AWF jest współorganizatorem tak wspaniałego przedsięwzięcia. Ta konferencja jest szczególna, bo stanowi pewną ramę zamykającą obchody 100-lecia powstania Policji Województwa Śląskiego i że odbywa się ona właśnie w Wyższej Szkole Policji w Szczytnie – powiedziała Kierownik Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego Wydziału Zarządzania Sportem i Turystyką Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach. Kolejno głos zabrał mł. insp. Robert Horosz – p.o. Dyrektora Biura Edukacji Historycznej - Muzeum Policji Komendy Głównej Policji, który po przywitaniu uczestników konferencji i podziękowaniu za zaproszenie do współorganizacji przedsięwzięcia zachęcił obecnych w auli do obejrzenia wystawy. – Pragnę zainteresować Państwa i zachęcić do obejrzenia wystawy, która jest integralną częścią tej konferencji. Wystawa znajduje się przed wejściem do auli. Dodam, że prezentowane na niej przedmioty, fotografie, elementy wyposażenie policjantów województwa śląskiego, są częścią zbiorów historycznych Komendy Głównej Policji. Jestem przekonany, że dzisiejsza konferencja będzie znakomitą ucztą dla wszystkich miłośników polskiej Policji, a przede wszystkim miłośników Policji Województwa Śląskiego. Życzę owocnych obrad – zakończył część powitalną.

W pierwszej części wystąpień konferencji swoje prelekcje wygłosili: prof. dr hab. dr h.c. multi Andrzej Misiuk – Kierownik Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego „Geneza polskich służb policyjnych w odrodzonej II RP”, nadinsp. dr Rafał Kochańczyk – Komendant Wojewódzki Policji w Opolu „Kalendarzyk Policji Województwa Śląskiego jako źródło informacji”, dr hab. Piotr Gołdyn – adiunkt w Zakładzie Historii Edukacji Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego „Policja Województwa Śląskiego wobec przestępstwa handlu ludźmi”, nadinsp. w st. sp. dr Ferdynand Skiba –  adiunkt w Instytucie Nauk Społecznych Wydziału Bezpieczeństwa i Nauk Prawnych Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie „Działalność Policji Województwa Śląskiego wobec zagrożeń wojennych w 1939 roku”, dr hab. Piotr Kardela –  profesor WSPol reprezentujący Instytut Nauk Społecznych Wydziału Bezpieczeństwa i Nauk Prawnych Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie „Dokumenty Policji Województwa Śląskiego i jej funkcjonariuszy w zasobie Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej”, insp. Jarosław Gałuszka –  Komendant Szkoły Policji w Katowicach „Wspólne działania Szkoły Policji w Katowicach oraz Oddziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Katowicach w hołdzie Policji Województwa Śląskiego”, insp. dr Piotr Uwijała – Komendant Komendy Powiatowej Policji w Jaworznie „Kompanie rezerwy Policji Państwowej w obronie województwa śląskiego przed atakami oddziałów Freikorpsu i Wermachtu w 1939 roku” oraz mł. insp. dr Mariusz Skiba – Naczelnik Wydziału Komunikacji Społecznej Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie „Z dziejów policji bialskiej i żywieckiej w okresie międzywojennym”.

W drugiej część wystąpień kolejno prelekcje wygłosili: mł. insp. Grzegorz Winnicki – Kierownik Zakładu Interwencji Policyjnych Centrum Szkolenia Policji w Legionowie „Korpus Policji w II RP - służba mundurowa”, mł. insp. Leszek Koźmiński – Naczelnik Wydziału Prezydialnego Szkoły Policji w Pile „Sprawa Marchwickiego - historia śląskiej kryminalistyki. Sukces czy porażka?”, kom. dr Marcin Dziubak – ekspert Wydziału Komunikacji Społecznej Komendy Wojewódzkiej Policji w Rzeszowie „Funkcjonariusze Policji Województwa Śląskiego polegli śmiercią chwalebną w latach 1922-1939”, dr Bartosz Głowacki – Kierownik Zakładu Zarządzania Kryzysowego i Edukacji dla Bezpieczeństwa Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego AWF w Katowicach „Rola i znaczenie sprawności fizycznej w szkoleniu funkcjonariuszy Policji”, mgr Jarosław Olbrychowski – Prezes Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 r. w Łodzi „Inspektor Józef Żółtaszek zapomniany syn ziemi łódzkiej, Główny Komendant Policji Województwa Śląskiego”, Pan Grzegorz Grześkowiak – Ogólnopolskie Stowarzyszenie „Rodzina Policyjna 1939 r.” z siedzibą w Katowicach „Ksiądz mjr Wojska Polskiego Karol Woźniak (1893 - 1923) - Kapelan Korpusu Policji Województwa Śląskiego II RP”, kom. Dominik Rzepecki – Komendant Komisariatu Policji w Żabnie „Na straży porządku publicznego - zarys dziejów Policji Województwa Śląskiego” oraz mł. asp. Tomasz Witański – dzielnicowy II Komisariatu Policji w Katowicach „Organizacja i początki formowania się Policji Województwa Śląskiego”.

Konferencja zorganizowana została nieprzypadkowo w bieżącym roku. W 2022 roku przypada bowiem 100. rocznica powrotu części Górnego Śląska do Polski i utworzenie autonomicznego województwa śląskiego, którego bezpieczeństwa, aż do wybuchu II wojny światowej, strzegła Policja Województwa Śląskiego. Konferencja, wszystkie wystąpienia, to znakomita platforma wymiany wiedzy służąca prezentacji treści, dzięki którym wszyscy uczestnicy mogli ugruntować swoją wiedzę dotyczącą m.in. genezy, działalności, sposobu organizowania służby oraz innych kwestii związanych z funkcjonowaniem Policji Województwa Śląskiego w latach 1922-1939 i stanowi ona istotny wkład w rozwój tożsamości współczesnej Policji.

Zaproszenie do komitetu naukowego konferencji przyjęli i uhonorowali go swoim członkostwem: prof. dr hab. Grzegorz Juras – Rektor Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, dr hab. Bogdan Bacik – Prorektor ds. Nauki Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach, prof. dr hab. Jadwiga Stawnicka – Kierownik Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego Wydziału Zarządzania Sportem i Turystyką Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki  w Katowicach, prof. dr hab. dr h.c. multi Andrzej Misiuk – Kierownik Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego Wydziału Nauk Politycznych i Studiów Międzynarodowych Uniwersytetu Warszawskiego, prof. dr hab. Henryk Ćwięk reprezentujący Katedrę Nauki o Bezpieczeństwie Wydziału Nauk Społecznych Uniwersytetu Przyrodniczo-Humanistycznego im. Jana Długosza w Częstochowie, nadinsp. dr Rafał Kochańczyk – Komendant Wojewódzki Policji w Opolu, dr hab. Piotr Gołdyn – adiunkt w Zakładzie Historii Edukacji Wydziału Nauk Historycznych i Pedagogicznych Uniwersytetu Wrocławskiego, dr hab. Piotr Kardela – profesor WSPol reprezentujący Instytut Nauk Społecznych Wydziału Bezpieczeństwa i Nauk Prawnych WSPol, dr Grzegorz Mikrut – Dziekan Wydziału Zarządzania Sportem i Turystyką Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, dr Wojciech Chudy - Prodziekan Wydziału Zarządzania Sportem i Turystyką Akademii Wychowania Fizycznego im. Jerzego Kukuczki w Katowicach, dr Jan Tarczyński – Dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej, dr Karol NAWROCKI - Prezes Instytutu Pamięci Narodowej, dr Andrzej Sznajder – Dyrektor Oddziału Instytutu Pamięci Narodowej w Katowicach, dr Bartosz Głowacki – Kierownik Zakładu Zarządzania Kryzysowego i Edukacji dla Bezpieczeństwa Katedry Bezpieczeństwa Wewnętrznego Akademii Wychowania Fizycznego im. J. Kukuczki w Katowicach, mgr Jarosław Olbrychowski – Prezes Stowarzyszenia „Rodzina Policyjna 1939 r.” w Łodzi, Pan Maksymilian Sokół-Potocki - Zastępca Dyrektora ds. Informacji Naukowej i Opracowań Zbiorów Centralnej Biblioteki Wojskowej. Wśród gości obecnych w auli podczas konferencji była insp. Beaty Różniak-Krzeszewskiej – Komendant Szkoły Policji w Pile.

Przedsięwzięcie zostało przeprowadzone w sposób hybrydowy przy użyciu środków komunikacji elektronicznej na odległość. Patronat medialny nad konferencją objęły branżowe periodyki, w tym naukowe wydawnictwa tj.: „Gazeta Policyjna” miesięcznik Komendanta Głównego Policji, „Kwartalnik Prawno-Kryminalistyczny” Szkoły Policji w Pile, „Kwartalnik Policyjny” Centrum Szkolenia Policji w Legionowie oraz „Policja. Kwartalnik Kadry Kierowniczej Policji” Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie.

Tekst: DKS WSPol
Foto: Jacek Konieczny DKS WSPol